بررسی تاثیر اضطراب بر افت تحصیلی دانش آموزان

بررسی تاثیر اضطراب بر افت تحصیلی دانش آموزان

مقدمه 

15تا30%  دلایل افت تحصیلی در میان دانش آموزان به دلیل اضطراب و استرس در سر جلسه است

تعریف افت تحصیلی : افت از نظر لغت به معنای کمبود  کمی و کم وکاست  و نقصان است منظور از افت تحصیلی دانش آموزان کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان از سطح رضایت بخش به سطحی نا مطلوب است : همچنین افت تحصیلی در لغت به معنای ضایعات منابع کردن که بیشتر از نظر اقتصاددانان مطرح شده است اما در بعضی از متون فارسی کلمه ترک تحصیل نیز معادل افت تحصیلی در نظر گرفته شده است ه عبارتی افت تحصیلی عبارت است از نزول از یک سطح بالاتر به سطح پایین تر در تحصیل و آموزش . افت تحصیلی به معنای ذقیق آن زمانی است که فاصله قابل توجهی بین توان  و استعداد بالقوه و توان بالفعل فرد در فعالیتهای درس و پیشرفت تحصیلی مشهود است . اگر چه این تعریف می تواند همه کسانی را که به دنبال شکستهای پی درپی از تحصیل عقب مانده اند و یا به اصلاح مردود شده اند را در برگیرد اما مفهوم افت تحصیلی صرفاً در تجدیدی خلاصه نمی شود می تواند شامل هر دانش آموز و هر دانشجوی شود که اکتسابهای دانشجویی و آموزشگاهی او کمتر از توان بالقوه و حد انتظار اوست .

افت تحصیلی علاوه بر اینکه موجب اتلاف منابع مالی و انسانی فراوانی می شود اثرات سود روحی و روانی زیادی را نیر بر دانش آموزان خانواده های آنها وارد می سازد بعضی از این آثار شخصیت و رفتار دانش آموزی را تغییر داد و برخی دیگر موجب فرار از مدرسه می شود.

تکرار پایه تحصیلی از این جهت افتتحصیلی محسوب می گردد که موجب کاهش ظرفیت ثبت نام در پایه تکرار شده می گردد و از پذیرش دیگر دانش آموزان در آن پایه جلوگیری به عمل می آید و یا باعث به وجود آمدن تراکم دانش آموزان در آن پایه می گردد این موضوع هم باعث تحمیل هزینه های پیشرفت تحصیلی به نظام آموزش و پرورش می گردد و هم به عنوان یک عامل شدید افت تحصیلی مضاعف می شود .که باعث ترک تحصیل می گردد ترک تحصیل عبارت است از وضعیتی که دانش آموزان پیش از پایان مسال دوره آموزشی که در آن ثبت نام کرده است آن دوره را ترک کند و در حقیقت به هدف های آن دوره دست پیدا نکرد اما در اهداف تعلیم و تربیت اینگونه عنوان است که هدف تعلیم و تربیت اجباری کردن آموزش تا پایان دوره راهنمایی است اگر چنان چه فردی تا پایات دوره راهنمای ترک تحصیل نماید آن را جزء افت تحصیلی محسوب می کنند و اما بعد از دوره راهنمای این احتمال پیش بینی شده است که فقط بخشی از قبول شدگان دوره راهنمایی وارد دبیرستان می شود بنابراین ترک تحصیل قبول شدگان دوره دبیرستان افت تحصیل محصوب نمی گردد . بلکه به عنوان فازغ التحصیل تلقی می شوند . علل گوناگونی زمینه های افتتحصیلی محصوب می شود برخی علل دورن سازمان است و برخی برون سازمان :

عوامل داخلی :

1-    علل داخلی  که متوجه نظام آموزش و مدرسه می باشد

2-    علل خارجی که خود به دو دسته تقسیم می شود :

الف ) علل اجتماعی و خانوادگی

ب) علل فردی و علل آموزشگاهی که باعث افت می شود

 الف) علل داخلی :

1-    نامتناسب بودن هدف ها و محتوای برنامه ها ، نیازها ، استعداد و علاقه دانش آموزان

2-    نا منتاسب بودن روشها و امکانات آموزشی با محتوای برنامه ها

3-    نامتناسب بودن معلمان از نظر صلاحیتهای شایستگی ها و تعداد با نیازهای برنامه

4-    نا متناسب بودن مقررات و سرایط و فضای مدرسه و کلاس با نیازها و شرایط اجتماعی

5-    نا متناسب بودن روشهای ارزشیابی و سنجش یادگیری و پیشرفت تحصیلی و تاکید زیاد به امتحانات

ب) علل خارجی :

1-    محرومیت فرهنگی

2-    فقرو محرومیت اقتصادی

3-    عوامل عاطفی و روفتاری خانواده

4-    فقدان والدین

5-    بی سوادی والدین

6-     تعداد اعضای خانواده

ج) علل فردی :

1-    هوش

2-    انگیزش

3-    توجه

4-    جنسیت

5-    آشفتگی های عاطفی

6-     نارسایی های جسمانی

7-    مشکلات رفتاری

 بیان مساله

اضطراب امتحان نوعی از اضطراب است که فرد را در خصوص توانایی هایش دچار تردید می کند و توان او را در مقابل امتحانان کاهش می دهد انسان دوست دارد هنگام ارزیابی و نقادی رفتارهایش بوسیله دیگران حداکثر امتیاز ممکن را کسب کند به همین دلیل هر زمان که در موقعیت امتحان قرار می گیرد دچار اضطراب می شود . هر چند که موضوع امتحان را بارها و بارها تمرین کرده باشد دانش آموزی که درسش را خوانده یا فردی که برای استخدام باید در محاسبه شرکت کند گرچه که می داند از او سوالات معمولی پرسیده می شود اما با نزدیک تر شدن امتحان مضطراب تر می شود. دانش آموزان مهمترین گروهی هستند  که به طور مستمر با پدیده اضطراب امتحان سروکار دارند . دانش آموزان در فواصل زمانی بسیار کوتاه به شیوه های گوناگون مورد سنجش قرار می گیرند . این سنجش مستقیم یا از طریق پرسشهای شفاهی و مستمر کلاس است یا از طریق آزمونهای کتبی اما در نهایت آنچه بیشتر از خود آزمون برای دانش آموزان معنا و اهمیت دارد نتیجه امتحان است که در شرایط مرسوم آموزشی کشورمان اغلب از طریق نمره تعیین می شود. نمره در  آموزش و پرورش کشور و در فرهنگ سنتی یادگیری سنتی یادگیری ما مهمترین ملاک سنجش توانایی های فرد است

تا جایی که تاکید بیش از حد برآن باعث شده است جنبه های توانایی دانش آموزان کاملاً از یاد برود یا نادیده گرفته شود (پور افکاری 1363).

با عنایت به نظر صاحب نظران آموزش و پرورش که همواره کوشش نموده اند تا دز هزینه ای که لازم باشد . نیاز این آینده سازان جامعه را فراهم نمایند و پیوسته تلاش می کنند مشکلات آنان را بر طرف نمایند و توجه خاصی را که اخیراً بر مسائل بهداشت و سلامت روانی می شود شناسایی دانش آموزان مضطرب و بررسی آنان با سایر ابعاد زندگی و دیگر تحصیلات آنها در اولویت خاصی قرار رگرفته است به ندرت اتفاق می افتد که در خلال فرایند نوجوانان بحرانهای اضطرابی مشاهده نگردد گاهی این اضطراب به طور ناگهانی و زمانی تدریجی در خلال چند ساعت پایان می پذیرد اما صرف نظر از چگونگی بروز شدت وحدت آن اضطراب یک احساس بنیادی است که کمتر نوجوانی با آن بیگانه است (دادستان 1371).

ضرورت و اهداف مساله :

نوجوانان هر جامعه سرمایه بنیادی آن هستند و بقای هر جامعه و وضع آن بیش از هر چیزیبه کودکان و نوجوانان آن پایدار است . کودکان زمانی که وارد مدرسه می شوند هیچ ترس و دلهره ای درباره امتحان ندارند و اساساً روز امتحان با روزهای دیگر برایشان فرقی ندارد .

متاسفانه این والدین ، مربیان و آموزگاران هستند که بچه ها را نسبت به امتحان آشفته و پریشان می کنند تا حدی که در سالهای بعد چنان درچار اضطراب امتحان می شوند که از مدرسه رفتن امتناع می ورزند . مقدار کمی هشدار و ایجاد انگیزه در دانش آموزان موجب برنامه ریزی برای درس خواندن و تلاش بیشتر آنان می شود . اما اگر فشار و اضطراب ایجاد شده بیش از حد توان و تحمل آنها باشد نتایج ناگواری دربر خواهد داشت که باعث افت تحصیلی آنها می شود .

آگاهی دراین زمینه این مهم را فراهم می سازد که با روشهای صحیح مقابله با اضطراب امتحان دانش آموزان بر اضطراب خویش فایق آیند و اعتقاد پیدا کنند که تا می توانند با تلاشهایشان امور را تغییر دهند و مجالی برای پیشرفت هر چه بیشتر فراهم شده و پله های موفقیت را در کنار زندگی آرام و برون تنش طی کنند. بطور کلی اغلب تحقیقاتی که به اضطراب امتحان اختصاص یافته است به مقایسه نمرات تحصیلی افرادی که واجد سطوح بالا یا پایین اضطراب بوده اند پرداخته اند ما بر اساس این داده ها تشخیص علت بازده ضعیفتر کسانی که دارای  اضطراب امتحانی بالایی هستند نسبت به آنهایی که سطح اضطرابشان پایی است . آسان نیست چه کاملاً  اشکار است که اضطراب امتحان را نمی توان به علت واحدی نسبت داد .

ضرورت تحقیق این است که با روشهای صحیح اضطراب را کاهش داد.

 اهداف تحقیق :

 هدف کلی بررسی میزان اضطراب بر افت تحصیلی

 سوالات تحقیق :

1-    آیا بین سن و  اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه وجود دارد ؟

2-    آیا بین معدل و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه وجود  دارد ؟

3-    آیا بین تحصیلات والدین و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه وجود دارد ؟

فرضیه های تحقیق :

1-    بین سن و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه وجود دارد .

2-    بین معدل و اضطراب دانش آموزان رابطه وجود دارد.

3-    بین تحصیلات والدین و اضطراب امتحان رابطه وجود دارد.

4-    بین ضغل والدین و اضطراب امتحان رابطه وجود دارد .

 مفاهیم و متغییرهای تحقیق

متغییر وابسته : اضطراب امتحان

متغییر مستقل : معدل و سن

متغیر کنترل : پایه تحصیلی

تعریف مفهومی اضطراب امتحان : نوعی از اضطراب است که فرد را در خصوص تواناییهایش دچار تردید می کند و توان او را در مقابل امتحان کاهش می دهد و این حالت نوعی از اضطراب عملکرد تلقی می شود.

تعریف عملیاتی اضطراب امتحان : میزان نمره ای که دانش آموزان در آزمون اضطراب بدست می آورند که هر چه نمره بیشتر باشد اضطراب امتحان بالا می رود .

معدل : در این تحقیق منظور از معدل نمره ترم قبلی دانش آموزان متوسطه است.

سن : در این تحقیق منظور از سن ، سن کلیه دانش آموزان بین 16 تا 20 سال است

 مبانی نظری

بیانات و نظرات . مرتبط با تحقیق تحقیقات نظری:

تعریف اضطراب : از آن جایی که یکی از زمینه های جدید روانشناسی بخصوص از زمان جنگ جهانی تا کنون قلمرو اختلالات اضطرابی است و تعریف متعددی نیز درباره آن ارایه شده است از بین این تعاریف متعدد شاید بتوان تعریفی را پذیرفت که براساس آن اضطراب به منزله حالتی در عین روانی و بدنی تلقی می شود که بر اثر ترسی مبهم احساس نا امنی و تیره روزی قریب الوقوع در فرد به وجود می آید براساس این تعریف اضطراب مستقیماً با تجربه های رنج آور فرد مرتبط نیست بلکه از احساس تهدید و نا ایمنی سرچشمه می گیرد که فرد منبع آن را  آشکارا در نمی کند از هیمن زاویه  است که اغلب روانشناسان ترس را از اضطراب متمایز کرده اند بدین معنا که ترس را به منزله یک واکنش در برابر خطر واقعی دانسته اند و واکنشی که به ایجاد حالت احتیاط اجتناب و گریز در فرد می توان از وی در برابر خطرها حمایت کند در حالیکه اضطراب را به عنوان احساس توصیف کرده اند که نشانه های آن مانند یک ترس پراکنده و مبهم است و علت بروز آن نیز مشخص نیست . (دادستان 1370).

شیوه های بیان اضطراب و انواع آنن : بیان اضطراب به منزله یک اختلال هیجانی می تواند محدود یا گسترده باشد در این زمینه باید چگونه ادراک حالت اضطرابی از شیوه های بیان اضطراب متمایز گردد بزرگسالان غالباً ادراک جسمانی خود را از اضطراب با استفاده از اصطلاحات دلشور یا بالعکس بی حالتی و ارفتگی توصسف می کند کودک نیز گاهی به بیان حالت خود می پردازد اما غالباً ادراک جسمانی و ی از اضطراب در رفتارش متجلی می گردد بدین معنا که یا بزرگسالان را جستجو می کند تا در پناه وی بتواند به خود مسلط شود یا بالعکس با توسل به بیرون ریزی هیجانی کوشش می کند تا خود را از حالت دلشوره و فشار ناشی از اضطراب را رها کرد.

 انواع اضطراب

الف) اضطراب مزمن

 اضطراب مزمن به صورت یک ناراحتی کم و بیش دایم در سطح روانی جسمانی یا ارتباطی متجلی می گردد هنگامی که کودک در کنار دوستان نزدیک خود یا والدینش قرار دارد معمولاً این ناراحتی کاهش می یابد و از دیدگاه اطرافیان اضطراب مزمن به صورت رفتارهای امتناعی یا بلهوسی ها کم اهمیتی جلوه گر می شود که مدتهاست معنای آن را به درستی درک نمی کنند. اضطراب مزمن می تواند شکل ظاهر احتراز از دیگران یا بی توجهی را به خود گیرد واکنشهایی که باید برای اطرافیان به منزله علایم هشدار دهنده ای تلقی گردند اما غالباً کودک مضطرب در جستجوی بزرگسالان است و همین گریز از انزوا یکی از رگه های متمایز کننده اضطراب از افسردگی است احساس گناهکاری درست انجام ندادن یا بد انجام دادن کار مورد تایید دیگران و بخصوص بزرگسالان قرار گرفتن نیز از شیوه های معمولی بیان اضطراب در کودک است . اضطراب ناتوان کننده ، دلهره و تشویق شدید شده است که یا خود فرد دارد یا اطرافیان آن را در فرد تشدید می کنند . اضطراب شدید اثر منفی روی عملکرد فرد می گذارد زیرا با متاثر و درگیرد کردن ذهن زمینه فراموشیهای زود گذر و خطای ارداکی را فراهم می کند در این حالت فرد دچار کاهش بازده و افت عملکرد می گردد و اضطراب امتحان یادآوری آموخته های قبلی را مغشوش می کند و به عملکرد فرد  آسیب وارد می کند .

ب) اضطراب حاد

کودکان می توانند مانند بزرگسالان دچار برحانهای اضطرابی حاد گرددند مدت این بحران ها محدود است و آغاز و پایان آنها ناگهانی است این واکنش های غالباً به منزله واکنشی در برابر یک رویداد ناگهانی یا یک موقعیت خاص هستند و در یک زمینه اضطرابی مزمن بروز می کند . افزایش تدریجی اضطراب و بروز دفاعهایی هستیم که  کودک به منظور مبارزه علیه آن بکار می بندد اما عدم درک اطرافیان موجب می شود که راهبردهای دفاعی موثر واقع نشود و بحرانهای اضطرابی حاد به وجود آید :

-        در وهله بروز بحران اضطراب حاد کودک توانایی مهار کردن خود را ازدست می دهد واقعیت دگرگون می شود . در این مواقع معمولاً عمل کردن به صورت نا آرامی کم و بیش مهار نشدنی جانشین بیان روانی اضطراب می گردد فرد مضطرب از اینکه به او نزدیک شوند امتناع می کند و علایم بدنی دیگری مانند تعریق ورزش و اختلالات تنفسی قلبی شکمی نیز دیده می شود.

-        بعد از وقوع فرد خود را رها می کند خستگی شدید ی بر وی متولی می شود و به جستجوی پایگاه ایمن بخش می گردد.

ج) اضطراب تسهیل کننده یا تسریع :

اضطراب کم و یا در حد معقول که موجب تلاش بیشتری برای کسب موفقیت می شود و نتیجه بهتری را عاید فرد می کند ، اضطراب تسهیل کننده اطلاق می شود که جنبه هایی از اضطراب و فشار هیجانی موجبب تسهیل کارکرد فرد می شود . در قانون یوکر- دادسون نیز افزایش شدید انگیزه که با اضطراب رابطه مثبت دارد تا حدودی رفتار را  تسهیل می کند این نوع اضطراب و هیجان باعث می شود که فرد در جهت موفیقت و فرار از شکست تلاش کند و در نتیجه کارکرد و بازده فرد را ارتقاع می دهد .

اضطراب در حد رفتار:

الف) اضطراب و خشم : فردی که از اضطراب شدید رنج می برد  و از سوی دیگران نیز سرزنش ها و تذکرات مداوم موجب نشان دادن خشم به صورت مکرر در فرد می  شود .

ب)تخریب گری به هنگام بحران اضطراب فرد ممکن است به تخریب گری دست بزند و توانایی مهار کردن خود را از دست می دهد .

د) اضطراب و اختلاف حرکتی : اختلالات حرکتی متعددی ممکن است به درجات مختلف با اضطراب توام باشند در این حالت فرد اضطراب خود را غالباً با ناخن خواری کندن موی سر بدن و یا ابرو  نشان می دهد .

اضطراب در سطح ارتباط :

درقلمروی ارتباط فرد مضطرب با دیگران می تواند سه نوع رفتار را متمایز کرد

الف) بازداری ارتباطی : به محض اینکه فرد در رابطه با دیگران قرار  می گیرد مجموعه امکانات بیانی و ارتباطی وی می تواند دچار بازداری شود

ب) بازداری اجتنابی : این رفتار به منزله شیوه های هستند که کودک برای اجتناب از موفقیت ها یا اشیا ترسناک که اضطراب شدید ی را در فرد به وجود می آورد به کار می  برد .

ج) وابستگی اضطراب آمیز: این نوع وابستگی شیوه دیگری  است که فرد به منظور اجتناب از موفقیت های اضطراب برانگیز و حمایت خود در  برابر آنها به کار می بندد این وابستگی اضطراب آمیز می تواند به صورت یک الگوی رفتاری قالبی و یکنواخت درآید .

بیان اضطراب در سطح شناختی

فرد مضطرب همه انگیزه ها افکار و رغبتهای خود را که رویدادها متمرکز می کند که برای وی معنا دارد و معهذا  در مقایسه با آنچه با اجبار  از نظر دور نگه می دارد بسیار نا چیز جلوه می کند . تردیدی نیست که اضطراب در حد اعتدال می تواند نقش برانگیزاننده فرآینده های عقلی را ایفا کند .

این فرایند به شیوه های گوناگونی به انواع بازدای در فرد تبدیل می شود:

الف) انواع بازداری در فرد : در وهله اول باید بازداری حاد و بازداری مزمن را از هم تشخیص داد نمونه بازداری حاد هول کردن است که این هول کردن در بزگسالی نیز در فرد نمایان است .

ب) بیان بازداری در سطوح مختلف : در سطح ارتباط کلامی غالباً گفتار دچار اختلال و آهنگ صدا آهنگ ضعیف می شود . و گاهی فرد آنچنان آهسته حرف می زند که به زحمت می توان شنید آهنگ سخن گفتن وی ، نامنظم و همراه با توقفهای مکرر است و غالباً پایین انداختن سر از نگاه دیگران اجتناب می کند درپاره از مواقع سرخی هراسی با تغییراتی در رنگ چهره مشاهده می شود که ناشی از یک پدیده اضطرابی است .

دیدگاه زیستی : برای عوامل ژنتیک فقط تاثیر بعید و غیره مستقیم در ایجاد اختلالات اضطرابی می توان قائل شد مثلاً بنیه ضعیف و ضایعات پوستی مادرزایی می تواند به پیدایش احساس بی کفایتی در ضخص منجر شده و در صورت شدید شدن به وسیله عوامل محیطی به علایم نورتیک ختم شود .

شیوه های درمانگری اضطراب

همانگونه که در قلمرو درمانگری اختلالات اضطرابی دوره بزگسالی باره آوردهای متفاوتی مواجه هستیم در مورد درمانگری این اختلالات کودکان و نوجوانان نیز دیدگاههای مختلفی وجود دارد .

1-    روشهای درمانگری کلی : متخصصان که یک روش کلی را به کار می بندند به منظور درمان اختلالات مختلف همواره از شیوه مشابهی سود می جویند در این قلمرو می توان روشهای روان پویشی و درمانگری های انسانی نگر ، هستی نگر را قرار داد .

الف) روی آوردن روان پویشی – کمک به مراجعان به منظور درک و حل رویدادهای گذشته محور اصلی این شیوه درمانگری را تشکیل می دهد.

ب) درمانگریهای انسانی نگر و هستی نگر درمان گران انسانی نگر و هستی نگر مانند درمانگران روان پویشی در قلمرو درمان همه اختلالات کم و بیش از روش های مشابهی سود می جویند انسان گرای که مراجع را محور کار خود قرار می دهد کوشش می کنند تا توجه مثبت بی قید  و شرط و هم احساس خود را نسبت به او نشان دهند و هدف اصلی این درمانگران کمک به مراجع به منظور آزمودن خویشتن است .

ج) روش تنش زادیی : روش تنش زادیی در مورد اختلالات اضطرابی مشابه روشی است درمانگری مبتنی بر حساسیت زدایی آموزش داده می شود در چندین جلسه به مراجع آموخته می شود که چگونه آرامش را در عضلات خود ایجاد کند.

د) روش پس خوراند زیستی : که روشی رفتاری زیست شناختی است که در خلال آن افراد به گونه ای به دستگاههای هدایت کننده متصل می شوند که بتوانند دائماً اطلاعات دقیق را درباره ی فعالیت های فیزیولوژیکی خود مانند ضربان قلب یا تنش عضلانی دراختیار داشته باشند.

روشی دیگری که وجود دارد : حساسیت زدایی منظم است حساسیت زدایی منظم از رایج ترین و منحصر به فردترین روشهای درمان رفتاری برای اضطراب امتحانات دانش آموزان است این روش با هدف قرار دادن جنبه های فیزیولوژیکی و شناختی در پی کاهش اضطراب است اثر بخشی مفید حساسیت زدایی منظم بر کاهش اضطراب امتحان در بسیاری از پژوهشها گزارش شده است . این روش را روش غرقه سازی نیز می گویند.

حساسیت زدایی منظم عبارت است از تهیه فهرست سلسله مراتب اضطراب امتحان – آموزش آرام بودن جسم و حساسیت زدایی منظم تهیه فهرست سلسله مراتب اضطراب امتحان و تهیه این فهرست از این لحاظ اهمیت دارد که براساس آن می توان میزان واکنش عاطفی مراجعین نسبت به محرکهای ناراحت کننده از امتحان را متوجه شد .

آموزش آرام بودن جسم : استفاده از این روش در رانشناسی بالینی سابقه طولانی دارد کاربرد متداول ترین راهبرد های تن آرامی در رفتار  درمانی اساساً از کارجاکوسون نشات می گیرد . تصور این است که افراد که می توان جسم خود را آرام نگه دارند می توانند بر اضطراب خود غلبه کنند

حساسیت زدایی منظم : پس از این مراجعین جسم خود را آرام نگه داشتند درمانگر مراجعین برای اولین تجسم محرک آماده می کند و بعد از این که  مراجعین برای اولین تجسم محرک آماده می کند و بعد از این که مراجع آرام تر شد محرک دیگری وارد می کند.

عوامل  خانوادگی موثر بر اضطراب امتحانات

رفتار و عملکرد تحصیلی کودک و نوجوان در مدرسه به طور قابل توجهی تحت تاثیر خانواده است خانواده به ویژه والدین به نقش های که برای فرزندان خود تدارک می بینند در شکل گیری رفتار ها حایز اهمیت هستند آنان با تامین نیازهای اساسی و معنوی کودکان و نوجوانان خود می توانند زمینه بهداشت روانی و تحصیلی آنان را فراهم سازند . تعامل معیوب بین والدین و فرزندان انتظارات غیر واقع بینانه والدین الگوی نا مناسب در خانواده از عوامل موثری که برایجاد اضطراب امتحان یا به تشدید آن کمک می کند برخی  از این عوامل عبارتند از :

تعامل والد – کودک : اضطراب امتحان در قبل از مدرسه و سالهای اولیه  مدرسه ایجاد می شود و از تعامل کودک با والدینش شکل می گیرد .

وضعیت اقتصادی – اجتماعی : از عواملی است که بر عملکرد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر می گذارد  کودکان دارای وضعیت اجتماعی ، اقتصادی بالاتر قادرند احساسات خود را بیشتر کنترول کنند و مانع بیان پاسخ اضطراب گردند و الگوهای خشک و غیر قابل انعطاف پرورش کودک به مقدار زیادی منجر به اضطراب امتحان می شود والدین طبقه پایین نمی توانند تشویق و ترغیب های مناسبی برای تلاش تحصیلی فرزندان خود شوند و این موجب اضطراب می شود.

شیوه های فرزند پروری : روشهای که والدین برای پرورش فرزندان خود بکار می برند می تواند زمینه ساز اضطراب باشد والدینی که دارای سبکهای فرزند پروری خشک و مستبدانه هستند با ایجاد محدودیت ها و اعمال بیش از حد فشار برای کسب نمره بالا موجب می شود که اضطراب آموزشگاهی و اضطراب امتحان در نوجوانان بیشتر شود.

 فصل دوم

پیشینه تحقیق :

تا سالها تا اخیر اختلالات اضطرابی ، اختلالات بدنی شکل و اختلالات تفرقی را در مقوله روان آزردگی قرار دادند این اصطلاح در قرن هیجدهم توسط پزشک اسکاتلندی ویلیام کولن به کار گرفته شده بود و اختلالی عصب شناختی را که به انواع متعددی از اختلالات رفتاری منتهی می شود مشخص می کرد .

در خلال قرن نوزدهم کسانی را که علیرغم سلامت ظاهری جسمانی و اجد رفتارهای انعطاف ناپذیر و خود آسیب بودند باعنوان روان آزرده متمایز می گردد و این گونه تصور می شد که این اشخاص از نارسایی کنش روی عصب شناختی ناشناخته ای رنج می برند سپس در جریان سالهای پایانی قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم این دیدگاه نظر بر پدیدآیی روان شناختی داد فروید با حفظ این اصلاح به تغییر معنای آن پرداخت و بر این نکته تاکید کرد که روان آزردگی ناشی از علل جسمانی نیست بلکه ریشه های آن را باید در اضطراب جستجو کرد به این معنا که وقتی خاطرات و امیال سرکوب شده ناهشیار کوشش می کنند تا از سطح ناهشیاری به سطح هشیار راه یابند اضطراب به منزله علامت هشدار دهنده پایگاه «من» متجلی می گردد و رفتارهای نوروزی به عنوان شیوه بیان اضطراب یا دفاع علیه آن هستند در دهه های اخیر نظریه پردازان مختلف و بخصوص نظریه پردازان رفتارنگر به مخالفت با این دیدگاه پرداختند انتظار اصلی آنها متوجه این نکته است که اضطرابی که در وضع کنونی مشاهده می شود فقط بخشی از چیزی است که روان آزردگی به آن پوشش می ددهد به عنوان مثال در آنچه که اختلالات تبدیل نامیده می شود اختلالی که دربرگیرنده از دست دادن غیر ارادی پاره ای از کنشهای حسی یا حرکتی است مثلاً دیدن ، شنیدن یا راه رفتن فرد به هیچ وجه دچار حالت درماندگی نمی شود در حالی که از دیدگاه روان پریشی این گونه اختلالات تبدیل به منزله مکانیزمههای دفاعی اضطرابی تلقی می شود. و براساس بسیاری از روانشناسان دیگر مانند اولمن و کرانسر در سال 1975 بر این باورند که یک نظام طبقه بندی قابل اعتماد نمی تواند مبتنی بر استنباط باشد (دادستان 1374).

نتیجه گیری پیشنیه تحقیق :

تحقیقات متعددی که در مورد رابطه بین اضطراب و عملکرد فرد انجام شده آشکار ا نشان می دهند افرای که اضطراب امتحان بالایی دارند نسبت به افرادی که سطح اضطراب آنها پایین است عملکرد ضعیف تری دارند برخی از افراد معتقدند که اضطراب امتحان به علت تردیدهای مزمن فرد درباره موقعیت امتحان تا ذهن خود و ارزشیابی دیگران از اوست  اگر چه عواملی متعدد چون محیط نقش اقتصادی – اجتماعی خانواده سطح سواد والدین – تشویق و تنبیه ها و ورشهای تدریس معلم و ... که ارزش و اهمیت انها به اثبات رسیده است  و با آگاهی از این موضوع که سلامت جسم رابطه مستقیمی با فعالیتهای مغزی دارد و باعث می شوند که افراد به موفقیت و پیشرفت تحصیلی نایل آید پس سلامت عمومی افراد نقش بسزایی در پیشرفت  و جلوگیری از افت تحصیلی دارد .

واژه اضطراب در عصر حاضر یکی از واژگانی است که مردم زیادی آن را شنیده و تجربه کرده اند با این حال کمتر رکسی مفهوم و معنی واقعی این واژه را می داند اگر چه بسیاری از اوقات افراد از کلمه و معنی اضطراب استفاده می کنند : مانند مثلاً می گویند : همیشه سر امتحانات اضطراب دارم یا موقعی که نگران هستند می گویند اضطراب داریم

زیرا اضطراب را به معنب استرس نگرانی و ترس و وحشت به کار می برند : اضطراب یعنی دوباره سازگار شدن فرد با شرایط و موقعیت های جدید : هر جا که تغییری درزندگی روی می دهد ما با یک اضطراب روبه رو هستیم زیرا شرایط تغییر کرده است و باید خود را با آن سازگار کرد.

فصل سوم

روش شناسی تحقیق

روش تحقیق : روش تحقیق توصیفی است

جامعه آماری تحقیق دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان مریوان در سال تحصیلی 87-86 مشغول به تحصیل می باشد .

روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه گیری:

نمونه آماری تحقیق : 90 نفر از دانش آموزان دختر و پسر شهرستان مریوان که به روش تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده اند

در این نمونه 45 نفر دختر و 45 نفر پسر

روش جمع آوری داده ها : داده های این تحقیق پس از مراجعه به مدارس به وسیله محقق در بین دانش آموزان توضیح و به هر کدام از دانش آموزان هر سه رشته تحصیلی (ریاضی و فیزیک، علوم انسانی ، علوم تجربی) برگه های از پرسشنامه داده شده قبل از پر کردن توضیحات لازم داده شده و پس ازاجرا پرسشنامه ها جهت ارزیابی و تجزیه و تحلیل جمع آوری شده است .

روش تجزیه و تحلیل داده ها

استفاده از جدول توضیح فراوانی در صدی و فراوانی تراکمی

جدول توضیح فراوانی به نسبت جنسیت

 جدول توضیح فراوانی به تفکیک رده  سنی

 جدول توضیح  تحصیلات پدر و مادر

 میانگین اضطراب دانش آموزان دختر و پسر

 میانگین اضطراب

بین معدل ، جنسیت و تحصیلات والدین با اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه معناداری در سطح 05% به دست آمده است بین سن دانش آموزان و اضطراب امتحان رابطه معناداری وجود ندارد به این معنا که دانش آموزان با سنین مختلف اضطراب یکسانی دارند بین معدل و اضطراب ارتباط معنا داری وجود دارد به این معنا که دانش آموزی که معدل پایین تر از 75/9 دارد بیشتر دچار اضطراب و دانش آموزانی که معدل 25/19 کمترین اضطراب را دارد .

بین جنسیت و اضطراب رابطه معنا دار وجود دارد یعنی میانگین اضطراب دختران بیشتر از اضطراب پسران است .

بین اضطراب و میزان تحصیلات والدین ارتباط معنا داری وجود دارد یعنی دانش آموزی که دارای والدین تحصیل کرده هستند میزان اضطراب کمتر است

بین شغل والدین و اضطراب ارتباط معنا داری وجود ندارد