پدافند
پدافند غیرعامل نوعی دفاع غیر نظامی است و به مجموعه اقداماتی اطلاق میگردد که به بکارگیری جنگافزار نیاز ندارد و با اجرای آن میتوان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.
پدافند غیرعامل به معنای کاهش آسیبپذیری در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامی و صرفاً با بهرهگیری از فعالیتهای غیرنظامی، فنی و مدیریتی است. اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفاء، ماکت فریبنده و سازههای امن میباشد.
در پدافند غیرعامل تمام نهادها، نیروها، سازمانها، صنایع و حتی مردم عادی میتوانند نقش موثری ایفا کنند در حالیکه در پدافند عامل مانند سیستمهای ضدهوایی و هواپیماهای رهگیر، تنها نیروهای مسلح مسئولیت برعهده دارند.
«پدافند فقط در عرصه نیروهای نظامی خلاصه نمیشود بلکه پدافند باید توسط سازمانهای دولتی، بخش خصوصی و همه شهروندان یک کشور انجام گردد. در سوئد، سوئیس و دانمارک نیز چنین ایدهای غالب است. پنج بعد پدافند همه جانبه شامل موارد زیر هستند:
الف- پدافند نظامی (Military Defense)
ب- پدافند شهری (Civil Defense): حفاظت از شهروندان در مقابل خطرات ناشی از حوادث مختلف و همچنین مشارکت دادن شهروندان در دفاع و محافظت از خودشان در برابر تهاجم و دیگر حوادث است.
پ- پدافند اقتصادی (Economic Defense)
ت- پدافند اجتماعی (Social Defense)
ث- پدافند روانی (Psychological Defense)»
پدافند همه جانبه به این معنی است که یک کشور با تمام قوای نظامی و غیرنظامی خود در برابر انواع تهدیدات دفاع می کند.
اهمیت دفاع غیر عامل
تجارب و شواهد ثبت شده در جنگ های اعصار گذشته تاریخ بشری و قرون حاضر , نمونه های مدلل و انکارناپذیری است که اهمیت پدیده ی غیرعامل را آشکار و ثابت می کند. موارد مشروحه زیر نمونه های بارز این اهمیت می باشد:
1.موجب زده ماندن و حفظ بقای نیروی انسانی می گردد که با ارزش ترین سرمایه و موجودیت ملی کشور می باشد.
2.موجب صرفه جوییی کلان اقتصادی و ارزی در حفظ تجهیزات و تسلیهات بسیار گران قیمت نظامی می گردد.
3.مراکز حیاتی وحساس اقتصادی , سیاسی , نظامی , ارتباطی و مراکز عمده علمی و فرهنگی و... را در برابر حملات و بمباران های هوایی دشمن حفظ و ادامه فعالیت در شرایط بحران و جنگ را ممکن می کند.
4.موجب تحمیل هزینه قابل توجه به دشمن می گردد .
5.سبب به وجود آوردن تاثیرات روحی و روانی مثبت در شهروندان و رزمندگان می گردد.
6.موجب حفظ نیروها برای ضربه زدن در زمان و مکان مناسب وگرفتن آزادی و ابتکار عمل از دشمن می گردد.
7.اجتناب ناپذیر بودن بروز جنگ های آینده و لزوم آمادگی دفاعی .
8.نیل به دفاع غیرعامل در مقایسه با دفاع عامل , ساده تر و سهل الوصول تر و با سیاست و خود کفایی و عدم وابستگی و استقلال کشور موافق تر است .