درختان برای زمین و زمین برای زندگی

درختان برای زمین و زمین برای زندگی

 بسم الله الرحمن الرحیم دوم اردیبهشت ماه روز جهانی زمین پاک گرامی باد رسول اکرم (ص: ( هر وقت عمر جهان پايان يابد و قيامت برسد و در دست يکي از شما نهالي باشد چنان که به قدر کاشتن آن فرصت باشد، بايد فرصت را از دست ندهد و آن را بکارد. تازیخچه روز جهانی […]

بسم الله الرحمن الرحیم

دوم اردیبهشت ماه روز جهانی زمین پاک گرامی باد

889_EarthDay

رسول اکرم (ص: ( هر وقت عمر جهان پايان يابد و قيامت برسد و در دست يکي از شما نهالي باشد چنان که به قدر کاشتن آن فرصت باشد، بايد فرصت را از دست ندهد و آن را بکارد.

تازیخچه روز جهانی زمین پاک

خداوند كسى است كه زمین را براى شما جایگاه امن و آرامش قرار داد و آسمان را همچون سقفى؛ و شما را صورتگرى كرد، و صورتتان را نیكو آفرید؛ …(غافر آیه )۶۴)

روز جهانی زمین پاک هر ساله در ۲۲ آوریل مصادف با ۲ اردیبهشت در تمام دنیا برگزار می‌شود و به همه مردم یادآوری می‌کند که نباید سیاره خود “زمین” را فراموش کنند.

تاریخچه این مناسبت به سال ۱۹۶۹ و زمانی باز می‌گردد که جان مک مونل فرزند یک مبلغ دینی مستقل و علاقمند به عرصه دین، علم و صلح، ایده برگزاری یک روز جهانی به نام روز زمین پاک را در همایش یونسکو درباره

محیط

 زیست مطرح و در همان سال پرچم زمین پاک را طراحی کرد .یوتانت دبیر کل سازمان ملل (۱۹۶۲- ۱۹۷۱) از ایده مک کونل استقبال کرد و این روز به یک روز جهانی در تقویم‌های سراسر دنیا تبدیل شد. درکشورمان ایران هم این روز به عنوان روز ملی انتخاب شد وهرساله شعار ملی برای این روز ازسوی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام میگردد که شعار امسال روز ملی زمین پاک در کشورمان ایران در ختان برای زمین و زمین برای زندگی می باشد .

جایگاه درخت در دین مبین اسلام :

درخت آيت بي‌بيدل خداشناسي و نشانه بي‌نظير قدرت پروردگار است . سوره‌اي است سرشار از آيات توحيد و يكتاپرستي كه در كتاب طبيعت به صورتهاي مختلف واشكال متفاوت ديده مي‌شود . همانگونه كه هر يك از سوره‌هاي قرآن كريم، فارغ از كوتاهي و بلندي و تعداد آيات، نشانه‌اي بر علم و حكمت بي‌انتهاي خداوند هستند، هريك از درختان نيز ـ جداي از عوارضي نظير طول قامت، نوع مصولات و شكل و شمايل ظاهري ـ به تنهايي آيتي بر قدرت و توانايي و علم آن ذات مقدس و لايتناهي مي‌باشند.

موارد استفاده از درخت در قرآن

با دقت در آن دسته از آياتي كه از « درخت » ياد كرده است، در مي‌يابيم كه از آن تحت يكي از عناوين نه گانه زير سخن به ميان آمده : ۱٫ درخت و تسبيح خداوند، ‌۲٫ درخت و سجده در برابر خداوند، ۳٫ درخت نشانه‌اي بر قدرت خداوند، ۴٫استفاده از درخت براي تمثيل، ۵٫ نقش درخت در زندگي انبياء، ۶٫ درختان بهشتي، ۷٫ درختان دوزخي، ۸٫ درختان دنيوي و ۹٫ نقش درخت در زندگي انسانها و حيوانات .

نقش درخت در زندگي انسانها و حيوانات ازدیدگاه قرآن :

در اين بخش از اين نوشتار با اشاره به آيه‌اي از قرآن كريم، به بيان تأثير و نقش درخت در زندگي آدميان از زوايه تأمين يكي از ضروريات حيات آدمي ( يعني آتش ) و نيز تأثير در زندگي يكي از حيوانات ( يعني زنبورعسل ) مي‌پردازيم : الف ـ آيه ۸۰ سوره ياسين: « الذي جعل لكم من الشجر الاخضر ناراً فاذا انتم منه توقدون . اوست كسي كه قرار داد براي شما از آن درخت برمي‌افروزيد آتش را ». اين آيه شريفه يكي از نشانه‌هاي قدرت خداوند را آفرينش آتشي مي‌داند كه از درخت سبز توليد مي‌شود . زيرا بسي شگفت‌آور است كه چگونه درختي سبز ـ كه سايه خنك و روحبخش آن، آدمي را از آسيب گرما و اشعه سوزان خورشيد در امان نگه مي‌دارد ـ در فرآيندي ديگر، تبديل به آتشي افروخته مي‌گردد كه مي‌تواند همه چيز را در كام مرگ و نيستي فرو برد . اين نيست مگر به واسطه اعجاز و قدرت نهايي پروردگار توانا . ب ـ سوره نحل آيه ۶۸: « و اوحي ربك الي النحل ان اختذي من الجبال بيوتاً و من الشجر و مما يعرشون . و وحي فرستاد پروردگارت به سوي زنبور عسل، كه فرا بگير از كوه‌ها خانه‌ها و از درخت واز آنچه بنا مي‌كنند ». اين آيه شريفه اشاره‌اي دارد به نقش و تأثير درخت در زندگي زنبور عسل، چرا كه اين حشره بسيار مفيد با امر غريزي و تكويني از جانب خداوند مأمور شده است كه جاهاي پردرخت و شاخ‌هاي بلند و سرسبز درختان را به عنوان مسكن انتخاب كند تا بتواند به سهولت به مواد اوليه لازم براي توليد عسل دست پيدا كند . ج ـ سوره نحل آيه ۱۰: « هو الذي انزل من السماء ماء لكم منه شراب و منه شجر فيه تسيمون . اوست كسي كه از آسمان، آبي گوارا نازل مي‌كند كه مي‌آشاميد، و از آن درختاني مي‌روياند كه حيوانات خود را در آن به چرا مي‌بريد » . در اين آيه به يكي از كاركردهاي درخت كه همانا تأمين غذاي حيوانات اهلي و برخي حيوانات غيراهلي مي‌باشد، اشاره شده است

«درخت مظهرحیات در طبیعتی است که ما آن را با نگاه عامیانه بی‌جان می‌پنداریم. متاسفانه در طول سالهای متمادی، به مسئله درخت بی‌اعتنایی شده البته حالا خوشبختانه مردم و مسئولان به درخت و به محیط زیست توجه نشان می‌دهند، لیکن به نظر می رسد که هرچه بیشتر بایستی در این زمینه کار کرد. حفظ جنگل‌ها، حفظ مرتعها، حفظ زمین‌های حاصلخیز و حفظ باغات… مراتع ما، جنگل‌های ما ذخائر عظیم حیاتی ما هستند، جنگل واقعا یک منبع حیاتی بزرگ و تجدیدپذیر است اگر چنانچه عاقلانه و درست از مرتع و جنگل استفاده بشود، اگر ما با منابع گیاهی کشور، یعنی همین جنگل‌هایمان، همین مراتعمان و به تبع آن بوستان‌های شهری درست و عاقلانه برخورد کنیم همیشه باقی می‌ماند.» اهمیت درختان : درختان می‌توانند در جلوگیری از فرسایش خاک کشاورزی و زمین در هنگام سیل نقش مهمی داشته باشند، درختان در تغییر و تبدیل آب و هوا و اعتدال آن نقش بسزایی دارند. تشکیل جنگل و توسعه آن، نه‌تنها تأثیر اساسی در روند آب و هوا دارد، بلکه در ایجاد تعادل در چرخه‌طبیعت نقش ارزنده‌ای دارد.» مبارزه با فرسایش و حفظ و تولید خاک، تفرجگاه انسان و تأثیر درخت در تعدیل آب و هوای یک منطقه و تلطیف هوا، از جمله سرفصل‌های فواید درختان است «نقش اقتصادی درخت و جنگل و تولید مواد دارویی و صنعتی همچنین نقش درختان در جذب پرتوها و جذب گرد و غبار ازدیگر نقش مهم در خت می باشد .

همچنین درختان، منبع تامین مواد اولیه برای صنعت داروسازی مدرن هم می‌باشد. همانطور که در حال حاضر بیش از ۲۵ درصد مواد مورد نیاز داروسازی مستقیما از درختان به دست می‌آید.»

از دیگر نقشهای مهم درخت در زندگی انسان

ارتعاش امواج صوتی به وسیله برگ‌ها و شاخه‌های درختان جذب می‌شود و حتی درختان در پخش و در هم شکستن صداها نیز موثرند. گیاهان همچنین باعث انکسار و انحراف صدا می‌شوند که این خاصیت به علت قابلیت انعطاف و نرمش و صاف بودن شاخ و برگ آنها می‌باشد. با کاشت کمربندهای سبز، بین منابع صدا و مناطق مسکونی می‌توان از انتشار صداهای آلوده جلوگیری کرد.»

نقش درخت در مهندس شهری وزندگی انسان

معضلات زیست محیطی نظیر تغییرات اقلیمی هر روز بیش از پیش رخ نشان می دهد و از این رو توجه به درختان و مناطق شهری نیز افزایش می یابد. از ویژگی های مهندسی شهری این است که ساختار بیولوژیکی را نابود می کند و با خارج کردن هوا از خاک و هدایت آب های جاری به بیرون شهر و جایگزین کردن فضای سبز با ساختمان های بتونی به این تخریب شدت می بخشد. در طرح ریزی شهر بیش از آنکه طبیعت به شهرها آورده شود از ساختار آن حذف می گردد. بدون وجود درختان هوای شهر خشک و گرم تر می شود. ضمناً باعث تشدید آلودگی هوا، شدت یافتن بادها و افزایش صدمات گرد و غبار و غیره شده. فضای سبز شهرها ریه های تنفسی شهرنشینان به شمار می آیند. به همین دلیل فقدان آن به معنای عدم وجود سلامتی و تندرستی در شهرها محسوب می شود. در شهرها گذران اوقات فراغت برای کسب تعادل روحی امری واجب است که فقدان آن حتی بر روی توانایی های کاری افراد نیز مؤثر است. اوقات فراغت و گذران آن یعنی استراحت، رفع خستگی، رشد و شکوفایی شخصیت و تفریح که اگر از برنامه ی زندگی حذف شود، کسالت، فرسودگی و کوتاهی عمر را برای شهرنشینان به بار می آورد. بوستان های شهری و فضای سبز حومه از جمله منابع گذران اوقات فراغت برای عده ی کثیری از شهرنشینان است. فضای سبز جدا از ارزش های تفرجگاهی دارای اثرات زیست محیطی مهمی نیز می باشند. از طریق کاشت درختان به سادگی می توان یکنواختی خسته کننده برخی چشم اندازها را اصلاح و یا چشم اندازهای نازیبا را از معرض دید خارج نمود. ـ اثر درختان در کاهش آلودگی های گازی شکل هوا: برای کاهش سرعت باد و در نتیجه جلوگیری از انتشار آلودگی می توان ترکیبی از اشکال مختلف گیاهان استفاده نمود. به طور کلی درختان در برگرداندن هوای آلوده به هوای طبیعی، نقش بسیار مهمی دارند. فضای سبز و درختان از طرق مختلف به پالایش هوا کمکمی کنند و حتی از طریق رقیق کردن، یعنی مخلوط کردن هوای تازه و پاک با هوای آلوده، میزان آلودگی را قابل تحمّل می کند. گیاهان از طریق تبخیر به تلطیف و پالایش هوا از برخی آلاینده ها کمک می کنند. همچنین گیاهان با ایجاد رایحه می توانند مستقیماً خنثی کردن بخارات بد بوی هوا مساعدت کنند. ـ ثمربخشی درختان در تقلیل میزان سرب: سرب از عمده موادی است که از طریق فعالیت های انسان به مقدار زیادی وارد هوا می گردد، به طوری که میزان آن در هوای مجاور جاده ها و منابع تولید آن بسیار بالاتر است. رسوب سرب در بدن انسان چه از طریق تنفسی و چه از طریق دستگاه گوارش، باعث مسمومیت، کم خونی، اختلالات تنفسی و عصبی می گردد.همه انواع گیاهی قادر به جذب سرب هستند. درختان نقش مؤثری در جذب سرب هوای آلوده شهرها دارند و می توانند مناطق مسکونی و کانون های تمرکز انسانی را در برابر آن حفظ کنند. درختان علاوه بر جذب سرب، نقش مؤثری در جذب دیگر آلودگی ها از جمله ازن ایفا می کنند. ـ تأثیر درختان در کاهش آلودگی صدا: افزایش صداهای ناهنجار و شدید موضوع مهم مناطق شهری است و امروزه نیز به سطحی رسیده که زندگی عادی مردم را مختل کرده است. صدا دارای دو تأثیر فیزیکی و روانی است. تأثیر فیزیکی آن مربوط به انتشار و انتقال صدا و تأثیر روانی آن در رابطه با انسان است.شدت صدا، نسبت به مسافت کاهش پیدا می کند و درختان در ایجاد بعد مسافت می توانند مؤثر باشند. با کاشت کمربندهای سبز بین منابع صدا و مناطق مسکونی می توان از انتشار صداهای آلوده جلوگیری کرد. ـ تشعشعات خورشید و درختان: تاج درختان از جمله سطوحی است که دارای کمترین مقدار اشعه انعکاسی بود و بعد از محیط های آبی بیشترین مقدار اشعه تابشی را جذب می کند. تشعشعات خورشیدی چه به طور تابش مستقیم یا اشعه منعکس شده، به وسیله ایجاد حائل (درختان)و یا تقلیل میزان انعکاس قابل کنترل هستند. درختان به عنوان عوامل حائل به طور مؤثر می توانند در ایجاد فضای مطلوب زیستی به کار گرفته شوند و کنترل اشعه خورشیدی یکی از مهمترین ویژگی ها و کارکردهای درختان محسوب می شود.

ـ تقلیل درجه حرارت به وسیله درختان: گیاهان به طور عام و حتی پوشش جمعی، درجه ی حرارت هوا را، از طریق پخش نور خورشید و جذب اشعه ی تابشی و همچنین فرآیند تعریق و تبخیر، می توانند کاهش دهند. درون سطوح داخلی یک توده جنگلی دو تا سه درجه از بیرون خنک تر است. در شب درختان مقدار زیادی از حرارت باز پس داده و به فضا منتقل می کنند و باعث گرم شدن هوا می شوند. ـ تأثیر حفاظتی کمربندهای سبز (بادشکن های زنده) کمربندی سبز بدون تردید در شهرها، در مناطق بادخیز، در مناطق صنعتی از نظر پالایش ذرات معلّق در هوا نقش بسیار مؤثری دارند و نسبت به سایر روش های تصفیه فنی ذرات معلق در هوا که توسط کارخانجات و یا به طور طبیعی در اثر گرد و غبار هوا و باد به وجود می آیند کاملاً برتری دارند. همچنین درختان موجب شکسته شدن و تقسیم شدن و یا تقلیل یافتن باد می شوند و از اثرات مخرّب آن می کاهند. ـ اثر درختان بر روی پدیده گلخانه: دی اکسید کرین که در اثر احتراق سوخت های فسیلی هر ساله به مقدار زیادی به اتمسفر رها می شود، عامل عمده ایجاد لایه ای به نام دام حرارتی زمین محسوب می شود. این لایه همانند سپری عمل می کند که تشعشعات حرارت زای خورشید را از خود عبور می دهد ولی از برگشت آن به فضا جلوگیری می کند و در نتیجه گرمای متوسط زمین را بالا می برد. این پدیده را اثر گلخانه ای گویند که می تواند اثر ناگواری در آینده زمین داشته باشد. درختان با جذب دی اکسید کربن در تعدیل این اثر نقش مهمی دارند. ـ تهویه شهر به وسیله درختان: محصور نمودن ساختمان ها به وسیله درختان، مشابه ایجاد فضای عایقی است که در دیواره ساختمان ها اغلب ایجاد می کنند. این فضا از تغییرات درجه حرارت داخل ساختمان ها جلوگیری می کند و به عبارت دیگر مانع از تبادل گرمایی می شود. ـ درختان و تولید اکسیژن: کاهش پوشش سبز زمین و جنگل ها نه تنها توازن اکسیژنی زمین را بر هم می زند بلکه موجب انباشته شدن دی اکسید کربن شده و خطر تغییرات وسیع آب و هوایی را تشدید می کند.

تأثیر زیبایی درختان در محیط: یک گیاه با توجه به سیمای ظاهری خود می تواند در تزئین منطقه و ایجاد چشم اندازی مطلوب کمک نماید. ترکیب ساختمان ها در شرایط فعلی، بدون استفاده از گیاهان، جذابیت و حتی امتیازات خاص پیشرفت های کنونی را در زمینه ساختمانی از دست می دهند. از طرف دیگر کاشت درختان و درختچه ها در شهرهافون خاصی نظیر پرندگان مختلف را نیز وارد محیط نموده و آن را از حالت ساکن و بی روح خود خارج می کنند. درختان با رنگ آمیزی برگ، تنه، گل، در فصول مختلف به زیبایی محیط می افزایند و اثری آرامبخش بر روان انسان باقی می گذارند. رنگ سبز از نظر روان شناسی، اصولاً رنگ آرام بخشی است و می تواند فضای شهر را از نظر روانی برای انبوه مردمی که در مراکز انسانی تجمع دارند، قابل تحمل نماید.

کمی بیشتر دراهمیت درختان بدانیم : – قدرت جذب دی اکسید کربن هر هکتار درخت بالغ در طول یک سال برابر با زمانی است که شما با ماشین شخصی خود ۲۶ هزار مایل رانندگی کنید.

– هر ساله٬ ۱۰۰ درخت بالغ: ۱٫۲ تن دی اکسید کربن را از هوا می گیرند.

– یک هکتار از درختان بالغ قادر به تامین اکسیژن مورد نیاز برای ۱۸ نفر در طول یک سال است.

– هر ساله٬ ۱۰۰ درخت بالغ: ۷۷٬۰۰۰ گالون آب باران را می گیرند.

– هر ساله٬ ۱۰۰ درخت بالغ: ۶۰ کیلوگرم آلاینده را از طبیعت می گیرند. – تنها ۳ عدد درخت کاشته شده با استراتژیک مناسب می تواند تا ۵۰٪ باعث کاهش قبوض برق و گاز شود.

– درختان همیشه سبز در فصل زمستان می توانند به عنوان یک سپر بادگیر در مقابل خانه شما عمل کرده و باعث کاهش مصرف انرژی خانه تان از ۱۰٪ تا ۵۰٪ شود.

– در مناطق سردسیر٬ افزایش ۳۰٪ پوشش گیاهی درختی در شهرها باعث کاهش مصرف انرژی برای گرمایش منازل تا ۱۰ ٪ و ۲۰٪ کاهش مصرف انرژی برای گرمایش خانه ها در مناطق روستایی می شود.

– باعث ۲۰٪ صرفه جویی در هزینه های سرمایشی خانه و ۲٪ تا ۱۰٪ صرفه جویی در هزینه های گرمایشی مالکین منازل می شود.

-برای هر ۳۴۰ درخت موجود در هر کیلومتر مربع٬ بیماری آسم ۲۵٪ کاهش می یابد.

انتهای پیام/پ