جلبک ها

جلبک ها

جلبکها ساده‌ترین موجودات واجد کلروفیل هستند. سه تفاوت عمده بین جلبکها و گیاهان عالی وجود دارد. اولا جلبکها فاقد ریشه ، ساقه و برگ‌ هستند، ثانیا در اطراف اندامها یا ساختارهای زایشی جلبکها یاخته‌های محافظ وجود ندارد، ثالثا جنین در جلبکها دیده نمی‌شود. در طبیعت جلبکها در محیطهای گوناگون یافت می‌شوند. آب محیطی است که بیشترین جلبکها را در خود جای داده است.

در سطح خاکهای مرطوب نیز تعداد بسیار زیادی جلبک یافت می‌شود. بخشهای هوایی درختان و همچنین سنگها و صخره‌ها محلهای دیگری هستند که جلبکها می‌توانند بر روی آنها رشد کنند. بعضی از جلبکها می‌توانند در محیطهای غیر معمولی ، مثل دریاچه‌های نمک ، چشمه‌های آب گرم و یخچالهای طبیعی و حتی در درون بدن و بافتهای موجودات زنده زیست کنند.

مشخصات تال در جلبکها

اندازه تال در جلبکها از چند میکرون تا چندین متر می‌رسد. همچنین تال به اشکال مختلف از قبیل تک یاخته‌ای (متحرک و غیر متحرک) ، کلونی ، ریسه‌ای ، پارانشیمی و سیفونی دیده می‌شود. ساختار یاخته‌ای جلبکها نیز به دو صورت پروکاریوتی و یوکاریوتی است. ساختار پروکاریوتی مربوط به جلبکهای سبز - آبی و ساختار یوکاریوتی مربوط به بقیه جلبکهاست.

دیواره یاخته‌ای

دیواره یاخته‌ای در جلبکها بسیار حائز اهمیت است. علت آن وجود مواد مختلفی است که بعضی از آنها کاربرد صنعتی ، دارویی و پزشکی دارند. یاخته‌های زایشی از قبیل گامتها و زئوسپورها فاقد دیواره یاخته‌ای هستند. دیواره یاخته‌ای در جلبکها معمولا از 2 لایه تشکیل شده است لایه بیرونی لایه‌ای است ژلاتینی از مواد پکتینی ساخته شده و در آب گرم حل می‌شود. لزج بودن جلبکها بدلیل وجود این لایه بیرونی است. لایه درونی از جنس سلولز است که در آب گرم نامحلول است. هر دو این مواد نوعی پلی ساکارید هستند در اکثر موارد ترکیبات دیگر از قبیل پروتئین ، کربنات کلسیم ، آهن ، سیلیس ، کتین و غیره در ساختار دیواره یاخته‌ای جلبکها دیده می‌شود.

کلروپلاست یا کروماتوفور

یکی از مهمترین اجزای یاخته‌ای در جلبکها کلروپلاست یا کروماتوفور است در داخل کلروپلاست اغلب جلبکهای سبز ، اجسام کروی شکل حاوی نشاسته وجود دارد که آن را پیرنوئید می‌گویند. پیرنوئید در جلبکهای سبز وجود دارد که ممکن است در داخل یا خارج کلروپلاست قرار گیرد. به علاوه کلروپلاست جلبکهای سبز متحرک حاوی لکه نارنجی رنگی به نام استیگما (لکه چشمی) است که جهت یاخته را به سمت نور متمایل می‌سازد. در بعضی از جلبکها ممکن است لکه چشمی خارج از کلروپلاست باشد. در داخل کلروپلاست ، رنگیزه‌هایی از انواع کلروفیل ، کاروتنوئید و بیلی پروتئینها وجود دارند که باعث می‌شوند تا کلروپلاست و در نتیجه یاخته جلبکها به انواع رنگهای مختلف دیده شود.

تاژک

اغلب جلبکها یا خود متحرک‌اند و یا یاخته‌های زایشی آنها متحرک است. در بین جلبکها فقط دو گروه یعنی جلبکهای سبز - آبی و جلبکهای قرمز از این قاعده مستثنی هستند. فرمهای متحرک و یاخته‌های زایشی متحرک در آنها دیده نمی‌شود. وسیله حرکت یاخته‌ای متحرک ، تاژک نام دارد که از نظر شکل ظاهری بر دو نوع است. یکی تاژک شلاقی که سطح آن صاف و دیگری تاژک پر مانند که سطحی ناصاف و همانند پر دارد. همچنین تعداد تاژک و محل قرار گرفتن در جلبکهای گوناگون متفاوت است.

باکتری ها

باکتریها گروهی از موجودات تک یاخته‌ای ذره بینی هستند که پوشش بیرونی نسبتا ضخیمی آنها را احاطه کرده است. این موجودات ساختار ساده‌ای دارند و به گروه پروکاریوتها تعلق دارند.

در عمل باکتریهایی که دارای خواص یکسانی باشند بندرت یافت می‌شوند، حتی باکتریهایی که از یک سلول منشا می‌گیرند ممکن است از نظر یک یا چند صفت با یکدیگر متفاوت باشند. این تفاوتها نتیجه تغییراتی است که به علت جهش ژنی یا موتاسیون در سلولهای باکتریایی پدید می‌آید. این باکتریهای تغییر یافته ، موتانت Mutant نامیده می‌شوند که از نظر بعضی از خواص نظیر ساختمان آنتی ‌ژن ، حساسیت در مقابل آنتی بیوتیکها و ... با سایر باکتریهای مشابه اختلاف دارند.

سهولت تغییرپذیری در باکتریها مربوط به سرعت تقسیم آنهاست. زمان تقسیم یا مدت زمانی که برای تولید یک سلول جدید در باکتریها لازم است، حدود 2 دقیقه و در مورد انسان 20 سال است. مثلا یک سلول باکتری در مدت 18 ساعت 54 نسل بوجود می‌آورد. درحالیکه برای ایجاد همین تعداد نسل انسان بیش از 1000 سال زمان لازم است. پس جهش ژنی در باکتریها نسبت به موجودات عالی خیلی سریع و قابل ملاحظه است.

تفاوت یوکاریوتها با باکتریها

در کره خاکی تنها دو نوع سلول توسط کلیه ارگانیسمهای زنده تولید می‌شود. سلولهای پروکاریوت (یا هسته ابتدایی). در این گروه هسته ، فاقد غشا است و شامل کلیه باکتریهاست. پروکاریوتها شامل یو‌باکتریها (باکتریهای حقیقی) و آرکئی باکترها (باکتریهای قدیمی) است. اما گروه دیگر یوکاریوتها هستند که دارای غشای هسته و هسته حقیقی می‌باشند. اینگونه هسته در تمام ارگانیسمهای دیگر مانند Algae (جلبکها) Fungi (قارچها) ، پروتوزوئرها (protozoa) و گیاهان (Plant) و جانوران (Animals) یافت می‌شود. پاتوژنهای انسانی تنها در میان یوباکتریها یافت می‌شوند.

قارچ ها

قارچها موجوداتی هتروتروف بوده، فاقد ریشه ، ساقه و برگ هستند و در یکی از پنج سلسله موجودات زنده قرار داده شده‌اند. این موجودات به علت فقدان کلروفیل (سبزینه) قادر به سنتز مواد آلی نیستند و در نتیجه ناگزیرند به صورت ساپروفیت بر روی مواد آلی مرده گیاهی و جانوری و یا به صورت انگل بر روی یاخته‌های زنده و یا داخل آنها زیست کنند. نوع دیگر زندگی همزیستی قارچها با دیگر موجودات است که در میکوریزا و گلسنگها دیده می‌شود.

ساختار قارچ

ساختار اغلب قارچها از رشته‌ها و یا ریسه‌های نخی شکل به نام هیف تشکیل شده است. در قارچهای پست ، ریسه‌ها یا هیفها فاقد دیواره عرضی هستند. انشعابات هیفها یا ریسه‌ها شبکه‌ای به نام میسیلیوم را بوجود می‌آورند. شبکه میسیلیوم را می‌توان به صورت کپک بر روی مواد آلی مختلف مشاهده کرد. آنزیمهایی که توسط قارچهای مختلف بوجود می‌آیند می‌توانند انواع مواد آلی را تجزیه کرده و به مواد ساده‌تری مبدل کنند. قارچها از لحاظ ساختار یاخته‌ای جزء یوکاریوتها هستند در اطراف هسته و دیگر اجزای یاخته‌ غشای دو لایه وجود دارد. در اطراف یاخته ، دیواره یاخته‌ای حاوی کیتین قرار می‌گیرند.

تولید مثل در قارچها

اکثر قارچها به دو طریق جنسی و غیر جنسی تکثیر می‌یابند. در قارچهای تک یاخته‌ای ، تولید مثل غیر جنسی به روش تقسیم دوتایی و جوانه زدن انجام می‌گیرد و قارچهای پر یاخته‌ای غیر از قطعه قطعه شدن ریسه یا هیف ، انواع هاگهایی از قبیل اسپورانژیوسپور (زئوسپور و آپلانسپور) گویند یا ، جنسی حاصل می‌شود. این نوع تولید مثل در قارچها به پنج روش صورت می‌گیرد.

روش ترکیب گامتهای متحرک ویژه قارچهای پست است. قارچهای پست ، یا خود تک یاخته‌ای و متحرک‌اند و یا یاخته‌های متحرک تولید می‌کنند. تماس گامتانژیایی ، آمیزش گامتانژیایی ، اسپرم‌زایی و تولید مثل جنسی توسط یاخته‌های رویشی از انواع دیگر روشهای تولید مثل جنسی در قارچها بشمار می‌روند.

جلبک سرشار از بسیاری از مواد مغذی است.

جلبک موجودی زنده است که به دو شکل در آب تازه و نمکی رشد می‌کند. این یک نوع از انواع باکتری به نام cyano است که اغلب به جلبک سبز-آبی اشاره دارد. درست مانند گیاهان، باکتری cyano هم می‌تواند از نور خورشید از طریق فرآیندی به نام فتوسنتز بهره‌مند شود.

جلبک از سوی قبایل آزتک در گذشته‌های دور به صورت روزانه مصرف می‌شد، اما هنگامی که ناسا اعلام کرد که جلبک می‌تواند در فضا رشد کند و به ‌وسیله فضانوردان استفاده شود، دوباره مشهور شد. مقدار استاندارد روزانه جلبک دریایی ۱ تا ۳ گرم است، اما مقادیر بیش از ۱۰ گرم در روز نیز به طور موثری استفاده می‌شود.

اشکال مختلف جلبک دریایی

جلبک در دو شکل قرص و پودر:

جلبک آنقدر مواد مغذی در خود جای داده که کاملا شگفت آور است، یک قرص تنها ۷گرم از پودر جلبک خشک را در بر می‌گیرد.   پروتئین: ۴گرم.    ویتامین B۱ (تیامین): ۱۱ درصد RDA.    ویتامین B۲ (ریبوفلاوین): ۱۵درصد RDA.

ویتامین B۳ (نیاسن): ۴ درصد RDA.  مس: ۲۱ درصد RDA. آهن: ۱۱درصد .RDA

آن‌ها همچنین حاوی مقادیر کافی منیزیم، پتاسیم و منگنز و مقادیر کمی از تقریبا هر ماده مغذی که ما نیاز داریم می‌باشند.

تنها ۲۰ کالری و ۱/۷ گرم کربوهیدرات قابل هضم دارند. گرم برای گرم، این به این معناست که جلبک ممکن است دقیقا مغذی‌ترین ماده غذایی روی سیاره باشد. یک قرص جلبک دربرگیرنده مقادیر کم چربی (حدود ۱ گرم)، ازجمله اسیدهای چرب امگا۶ و امگا ۳ در یک قرص حدود ۱.۵ گرمی از آن باشد.

کیفیت پروتئن جلبک در مقایسه با تخم مرغ عالی است. تمامی آمینواسیدهای ضروری که ما نیاز داریم را شامل می‌شود. اغلب ادعا می‌شود که جلبک حاوی ویتامین B۱۲ است که نادرست است. جلبک دربرگیرنده‌ی ویتامین کاذب B۱۲ است که برای انسان‌ها مفید نیست.

جلبک خصوصیات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قدرتمندی دارد.

خواص جلبک دریایی برای بدنآسیب اکسیداتیو می‌تواند به DNA و سلول‌های ما صدمه برساند. این آسیب می‌تواند التهابات مزمنی که منجر به سرطان و سایر بیماری‌ها می‌شود را تحریک کند.. جلبک منبع فوق‌العاده‌ای از آنتی‌اکسیدان است که می‌تواند در برابر آسیب اکسیداتیو از بدن محافظت کند.

جز فعال اصلی آن ‌ phycocyanin نامیده می‌شود. این ماده آنتی‌اکسیدانی منحصر به جلبک‌های سبز-آبی می‌باشد. Phycocyanin می‌تواند با رادیکال‌های آزاد مبارزه کنند و مانع از تولید مولکول‌های التهاباتی ‌شود، اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی موثری را تامین می‌کند.

جلبک میزان تری‌گلیسیرید و LDL را کم می‌کند.

قرص جلبک سبزدر حال حاضر بیماری‌های قلبی بزرگترین قاتل در جهان محسوب می‌شوند. مشخص شده است که بسیاری از فاکتورهای قابل اندازه‌گیری، که به‌ عنوان فاکتور خطر نامیده ‌می‌شوند، با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبطند. همانطور که نشان داده شده جلبک اثرات مفیدی بر روی بسیاری از آنها دارد.

برای مثال، می‌تواند کلسترول کلی، کلسترول LDL و تری‌گلیسیرید را کم کند، در حالی که کلسترول HDL (نوع خوب) را افزایش می‌دهد. در مطالعه‌ای با ۲۵ نفر شرکت‌کننده مبتلا به دیابت نوع ۲، با مصرف ۲ گرم از جلبک در روز این نشانه‌ها را به‌طور چشمگیری بهبود یافت.

مطالعه‌ای دیگر از افراد با کلسترول بالا نشان داد که ۱ گرم جلبک در روز، تری‌گلیسرید را تا حدود ۱۵.۳٪ و LDL را تا حدود ۱۰.۱٪ کم می‌کند. مطالعات متعدد دیگر اثرات مطلوب مصرف آن را نشان می‌دهند اما در مقادیر بالای ۵ تا ۸گرم جلبک در روز.

جلبک از کلسترول LDL در برابر اکسیده شدن محافظت می‌کند.

پودر جلبک دریاییساختار چربی بدن مستعد پذیرش آسیب‌های ناشی از اکسیداتیو می‌باشد. Lipid proxidation، عامل اصلی بسیاری از بیماری‌های جدی شناخته شده است. به عنوان مثال، یکی از مراحل کلیدی در مسیر بیماری‌های قلبی لیپوپروتئین LDL است که در خون اکسیده شده است.

جالب توجه است، به نظر می‌رسد آنتی اکسیدان‌های موجود در جلبک به ویژه در کاهش lipid proxidation موثرند. این امر بارها در مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده شده است. در یکی از این مطالعات با ۳۷ نفر شرکت کننده مبتلا به دیابت نوع ۲، که روزانه ۸ گرم از جلبک در طول روز مصرف می‌کردند، به طور قابل توجهی علائم آسیب‌های اکسیداتیو کاهش یافت. همچنین جلبک سطح آنزیم‌های آنتی اکسیدان در خون را افزایش می‌دهد.

جلبک خواص ضد سرطانی دارد به ویژه در مقابل سرطان‌های دهانی

برخی از شواهد نشان می‌دهد که جلبک می‌تواند خواص ضد سرطانی داشته باشد. برای مثال، برخی از تحقیقات در مورد حیوانات نشان می‌دهد که جلبک می‌تواند وقوع سرطان و سایز تومور را کاهش دهد.

جلبک به ویژه در سرطان دهان مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه‌ای به تاثیرات جلبک در مورد ۸۷ نفر در هند با ضایعات پیش سرطانی که OSMF در دهان نامیده می‌شود، پرداخت.

فواید جلبک

پس از یک سال و افرادی که روزانه به میزان ۱ گرم جلبک مصرف می‌کردتد تا ۴۵٪ و تنها ۷٪ از گروه دیگر با پسروی کاملی در زخم دهانشان، مواجه شدند. وقتی آن‌ها مصرف جلبک را متوقف کردند، تقریبا نیمی از افراد اذعان داشتند که زخمشان در طول سال دوباره برگشت. در مطالعه‌ای دیگر متشکل از ۴۰ نفر با جراحات OSMF، با مصرف یک گرم جلبک در روز نسبت به داروی پنتااکسیفیلین نشانه‌های بهبود بیشتری داشتند.

مطالعات نشان می‌‌دهد که ممکن است فشار خون را کاهش دهد.

فشار خون بالا محرکی مهم در بسیاری از بیماری‌های کشنده است. ازجمله حمله‌های قلبی، سکته مغزی و بیماری‌ مزمن کلیوی. اگرچه مصرف ۱ گرم جلبک در روز بی‌تاثیر است، اما نشان داده شده است که مصرف ۵ گرم در روز، فشار خون در افراد با میزان فشار خون طبیعی را کاهش می‌دهد.

جلبک، با افزایش تولید نیتریک اکسید، مولکول‌های علامت دهنده که به سلول‌های خونی کمک می‌کند تا منبسط و منقبض می‌شوند را تحریک می‌کند.

جلبک نشانه‌های ورم آلرژیک را بهبود می‌بخشد.

ورم آلرژیک با التهابی در مسیر جریان هوای بینی مشخص می‌شود. این امر به‌وسیله ذرات آلرژیک محیطی، مانند گرده، مو حیوانات و گرد و غبار گندم برانگیخته می‌شود. جلبک درمان پیشنهادی معروفی برای نشانه‌های ورم‌های آلرژیکی است و شواهدی دال بر تاثیر آن وجود دارد.

در مطالعه‌ای متشکل از ۱۲۷ نفر با ورم‌های آلرژیکی، مصرف ۲ گرم جلبک در روز به طور چشمگیری علائمی مانند ترشحات بینی، عطسه کردن، گرفتگی و خارش بینی را کاهش داد.

جلبک می‌تواند در برابر کم‌خونی موثر باشد.

جلبک برای سلامتیانواع مختلفی از کم‌خونی وجود دارد. کم‌خونی تقریبا در افراد مسن رایج‌تر است که منجر به احساس ضعف و خستگی می‌شود.

رایج‌ترین آن به‌وسیله کاهش هموگلوبین یا سلول‌های قرمز خون مشخص می‌شود. در مطالعه‌ای با ۴۰ نفر شرکت‌کننده، افراد مسن با سابقه کم‌خونی، مکمل‌های جلبک را مصرف نمودند و مشخص شد هموگلوبین سلول‌های خونی را افزایش می‌دهد. همچنین عملکرد سیستم ایمنی نیز بهبود یافت. توجه داشته باشید که این تنها یک مطالعه است و تحقیقات بیشتر پیش از هر نوع توصیه‌ای نیاز است.

قدرت و استقامت عضلانی ممکن است بهبود یابد

صدمه اکسیداتیو ناشی از ورزش عامل اصلی خستگی عضلانی است. غذاهای گیاهی مشخص، خواص آنتی‌اکسیدانی دارند که می‌توانند به ورزشکاران کمک نمایند تا افراد با فعالیت فیزیکی بالا این آسیب را به حداقل برسانند. طبق مطالعات به‌نظر می‌رسد جلبک استقامت و قدرت ماهیچه را بهبود بخشیده و موثر است.

در دو مطالعه، نشان داده شده بود که جلبک استقامت افراد را بالا برده و مانع از خستگی سریع می‌شود. مطالعه دیگری در دانشکده‌ی تربیت بدنی نشان داد که مکمل‌های جلبک قدرت عضلانی را افزایش می‌دهند اما هیچ تاثیری بر استقامت ندارند.

اسموتی جلبک

جلبک ممکن است به کنترل قند خون کمک کند.

مطالعات روی حیوانات نشان داده که جلبک می‌تواند سطح قند خون را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در برخی از موارد، از داروهای دیابتی معروف، از جمله متفورمین نیز بهتر عمل می‌کند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد جلبک می‌تواند بر بدن انسان موثر باشد. در مطالعه‌ای متشکل از ۲۵ بیمار با دیابت نوع ۲، که ۲ گرم جلبک در روز مصرف می‌کردند به کاهش شدید قند خون منجر شد. HbA1c، یک شاخص میزان قند خون در طولانی مدت، از ۹% تا ۸% کاهش یافت، که بسیار قابل توجه است. مطالعات تخمین می‌زنند که کاهش ۱ درصدی از این شاخص می‌تواند خطر مرگ مربوط به دیابت را تا حدود ۲۱ درصد کاهش دهد. گرچه این مطالعه در مقیاس کوچک بوده و تنها برای ۲ ماه طول کشید، می‌تواند قابل قبول باشد اما شک برانگیز نیز هست.